wtorek, 6 stycznia 2015

KNOSSOS - KRETA /2/ architektura

Knossos to miejsce gdzie przed tysiacami lat powstaly i unormowalay sie podstawy ekonomii, architektury, prawa, zarzadzania, religii, handlu, pismiennictwa, sztuki i mody. To tutaj narodzila sie dzisiajsza Europa i cywilizacja, to tutaj uksztaltowaly sie poczatki naszego swiata. Knossos byl pierwszym wpelni zorganizowanym i cywilizowanym panstwem Europy.

 
 
 
 

Pierwszy palac w Knossos powstal okolo 2000 lat p.n.e. nie mial on jednak formy palacu w doslownym slowa tego znaczeniu, byla to raczej osada (grod) w pelni zorganizowana, ale znany nam rozkwit architektoniczny to pozniejsze lata. Aby lepiej zrozumiec o czym bedzie mowa przypomne szybciutko trzy najwazniejsze okresy czasowe Knossos.

wczesnominojski - od ok 3000 p.n.e. do ok 2000 p.n.e.
sredniominojski - od ok 2000 p.n.e do ok 1600 p.n.e.
poznominojski - od ok 1600 p.ne.do ok 1100 p.n.e

W kilkusetnej historii Knossos byl kilkakrotnie przebudowywany. nie wiemy z jakich powodow, prawdopodobnie wybuchu wulkanu Santorini, ktorego sila w postaci tsunami zniszczyla obiekty, lub innych katastrof, byl odbudowywany kilka razy. A dokonywano tego w bardzo ciekawy sposob - metoda warstwowa to znaczy zasypywano gruzy ziemia i w tym samym miejscu budowano obiekty od nowa. Obecnie mozna podziwiac zrekonstruowane ruiny najpozniejszego palacu.
Byl pozbawiony zupelnie elementow obronnych, wynikalo to z morskiej dominacji Krety na Morzu Srodziemnym. Kompleksy palacowe skladaly sie z bardzo duzej liczby pomieszczen, polaczonych rowniez licznymi korytarzami. W czesci zachodniej  znajdowaly sie glownie pomieszczenia reprezentacyjne, m.in. sala tronowa i kaplica oraz oddzielone dlugim korytarzem magazyny. we wschodnim skrzydle natomiast apartamenty krolewskie (osobne dla krola i krolowej) z toaletami, lazniami i basenami. W czesci polnocnej miescily sie pomieszczenia dla sluzby i warsztaty rzemieslnicze. Szacuje sie, ze palac skladal sie z okolo 1200 pomieszczen, ktore byly ze soba powiazane korytarzami przebiegajacymi w roznych kierunkach. Zamieszkiwany byl przez okolo 10 tys. osob z czego okolo z okolo 1000 czlonkow rodziny krolewskiej i dworu, pozstali pelnili role obslugi palacu. Budowla ta posiadala 4 oddzielne wejscia, ktore stanowily odrebne glowne bramy dla kazdego z bokow kompleksu.
Palac byl bardzo rozwiniety pod wzgledem funkcjonalnym. Za pomoca skomplikowanego systemu wodociagow wiele pomieszczen posiadalo dostep do bierzacej wody. W Knossos pojawia sie rowniez jedna z pierwszych toalet, w ktorych muszla byla splukiwana za pomoca wody oraz laznie z bierzaca woda, ze wzgledu na ulewne deszcze nawiedzajace to miejsce, palac byl wyposazony w skomplikowany system odprowadzajacy deszczowke rurami ceramicznymi.
Wszystkie komnaty na roznych kondygnacjach polozone byly wokol dziedzinca centralnego, to wlasnie stamtad docieralo swiatlo, przez okna, otwory w sufitach czy przez specjalnie zbudowane swietliki. Oprocz oswietlenia budowniczowie zadbali o kanaly wentylacyjne (istotne w goracym klimacie) oraz w system centralnego ogrzewania!
Wokol palacu rozmieszczone byly liczne wille w ogrodach. Takim bardzo ciekawym budynkiem jest tzw. Caraval Serai (obiekt zamkniety dla publicznosci ze wzgledu na prowadzone tam prace archeologiczne) byl to w pelni wyposazony luksusowy hotel dla gosci, wyposazony rowniez we wszystkie wtedy dostepne wygody tamtych czasow.
Jednym z charakterystycznych elementow kojarzonych z Knossos to czerwone kolumny. Choc obecnie sa one wykonane z betonu to jednak oryginalne byly wykonane z cyprysowego pnia.
Palac zostal zbudowany z wielka dbaloscia, uzyte do budowy kamienie okladane byly blotem lub glina w celu izolacji. Sciany zewnetrzne zostaly pokryte kilkoma warstwami bialego gipsu dajc piekny efekt estetyczny z krysztalkami migoczacymi w swietle, wewnatrz kryto sciany 6 - 7 warstwami. Istnieje mysl, ze do pomocniczych elementow budowli zostaly wykorzystane w znaczacej ilosci elementy drewniane.
Przepiekne propyleje, korytarze, monumentalne schody to wybitne dziela sztuki architektonicznej, tworzyly nie tylko wygodne dojscie do wspaniale wyposazonych komnat, ale rowniez sa integralna czescia calego palacu, a przestronna klataka schodowa wpuszcza swiatlo na ponizsze pietra. szacuje sie, ze palac skladal sie od 3 do 5 pieter! Przypominaja nam jak wazny byl dla Minojczykow komfort i jak doskonale potrafili go sobie stworzyc, zwlaszcza wnetrza apartamentow to szczegolny dowod zamilowania do luksusu ale o tym w nastepnej czesci :)